सैनामैना, ७ मंसिर ।
विश्व मत्स्य दिवसको अवसर पारेर रुपन्देहीको सैनामैनामा रहेको लेडुवा तालमा १० हजार माछाका भुरा राखिएको छ । १२ बिघा क्षेत्रफलमा फैलिएको यो तालमा सैनामैना नगरपालिका र भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ केन्द्रले तालको संरक्षण गर्दै १० हजार भुरा राखेको हो ।
विगतमा यो तालको संरक्षण हुन नसक्दा यहाँका जलीय जीव र जलचरको वासस्थान र बृद्धिविकासमा समस्या परेको थियो । त,र अहिले भने सैनामैना नगरपालिकाले संरक्षण गरिरहेको छ । विगतका वर्षहरुमा मत्स्य दिवसको अवसरमा खोलाहरुमा भुरा राख्ने गरेको भएता पनि यस वर्ष भने परिमार्जन गर्दै यस तालमा भुराहरु राखिएको हो ।
कार्यक्रममा बोल्द सैनामैना नगरपालिकाका प्रमुख फणेन्द्र प्रसाद शर्माले तालको संरक्षण र भुराहरुको हेरचाह गर्न स्थानीयहरुलाई आग्रह गरे ।
भैरहवास्थित डण्डा खोलामा पनि माछासँग सम्बन्धित सरकारी कार्यालयहरुले दश हजार माछाका भुरा राखेका छन् ।
माछा मानिसका लागि स्वास्थ्यवद्र्धक र फलदायी खाद्य हो भने कतिपय समुदायको लागि आम्दानीको स्रोत । तर, माछाको बासस्थान मानिने खोला, नाला, पोखरी ताल तलैयाहरुको संरक्षणको अभाव, अत्याधिक दोहन तथा बाढी पहिरोका कारणले माछा मारेर जीविकोपार्जन गर्ने समुदायलाई समस्या परेको छ भने जलीय जीवहरुको संख्या पनि घट्दै गइरहेको छ । अझ बजार र कलकारखानाबाट निस्कने रासायनिक र प्लाष्टिकजन्य फोहोर सिधै खोलामा मिसाइएको छ । यसले जलचरको जीवन चक्रमा समस्या निम्त्याउँछ । बजारबाट निस्कने ढलको दुषित पानी समेत सिधै खोलामा मिसाउन नहुने भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ केन्दका निर्देशक दीपक भुसालले बताए । जसले गर्दा जलचरको प्राकृतिक वृद्धि विकास हुन सक्दैन भने प्रजननमा समेत असर पार्छ ।
प्रदुषित पानीमा हुर्किएको माछाको सेवनले मानिसको स्वास्थ्यमा पनि असर गर्ने विज्ञहरुले बताएका छन् । ‘मत्स्य क्षेत्रमा लगानी वृद्धि, खाद्य सुरक्षा, दिगो विकास र समृद्धि’ भन्ने नाराका साथ बिहीबार विश्व मत्स्य दिवस मनाइएको हो ।
जलीय जैविक विविधताको धनी देश नेपालमा २५२ प्रजातिका माछा पाइन्छन्, जसमध्ये १६ प्रजातिका माछाहरु नेपालमा मात्रै पाइने रैथाने माछा हुन् । वातावरण संरक्षण ऐनले वातावरणलाई असर गर्ने कुनै पनि क्रियाकलाप गर्न रोक लगाएको छ । तर, कार्यान्वयन हुन नसक्दा कतिपय जलीय जीवहरु संकटापन्न अवस्थामा पुगेका छन् ।
